Η οσφυϊκή σπονδυλοδεσία είναι η ένωση 2 ή περισσοτέρων οσφυϊκών σπονδύλων με τη βοήθεια τεχνητών εμφυτευμάτων και οστικού μοσχεύματος. Τα εμφυτεύματα μπορεί να είναι ή βίδες των οποίων οι κεφαλές συνδέονται με ράβδους είτε μεσοσπονδύλιες προθέσεις ή συνδυασμοί και των δύο. Η οσφυϊκή σπονδυλοδεσία ενδείκνυται σε ασθενείς με εκφυλιστικής, τραυματικής, ιατρογενούς (όπως κατόπιν ευρείας και εκτεταμένης πεταλεκτομής), νεοπλασματικής ή άλλης αιτιολογίας αστάθεια της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Η επέμβαση είναι ασφαλής και με καλή έκβαση απαιτείται όμως αυστηρή επιλογή των ασθενών που θα την πραγματοποιήσουν και η χρησιμότητά της πρέπει να τεκμηριωθεί προεγχειρητικά στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

Περιγραφή

Η οσφυϊκή σπονδυλοδεσία πραγματοποιείται με γενική αναισθησία, με τον ασθενή σε πρηνή θέση και υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο. Η τομή δέρματος γίνεται στο μέσο της ράχης, επί των σπονδύλων που πρόκειται να συνδεθούν. Τα οπίσθια στοιχεία τους παρασκευάζονται και κατόπιν τοποθετούνται βίδες από κράμα τιτανίου στα σώματα των σπονδύλων (2 σε κάθε ένα). Οι κεφαλές των βιδών συνδέονται με ράβδους και έτσι επιτυγχάνεται συνένωση των σπονδύλων σε μία κινητική μονάδα αφού προηγουμένως έχει γίνει ανάταξη της διαταραχής της ανατομίας, (αν αυτή προϋπάρχει όπως στη σπονδυλολίσθηση ή τα κατάγματα) με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων. Η σπονδυλοδεσία συμπληρώνεται με τοποθέτηση οστικού μοσχεύματος γύρω από το σύστημα σπονδυλοδεσίας προκειμένου να επιτευχθεί αργότερα (σε ορίζοντα μηνών) σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης μέσω οστεοσύνθεσης, δηλαδή δημιουργίας νέου οστού το οποίο συνενώνει τους σπονδύλους. Αυτό είναι και ο τελικός σκοπός της επέμβασης. Η ανωτέρω περιγραφόμενη μέθοδος ονομάζεται οπίσθια σπονδυλοδεσία με διαυχενικές βίδες και ράβδους και γίνεται συχνά σε συνδυασμό με οσφυϊκή πεταλεκτομή για να αποσυμπιεστούν τα νευρικά στοιχεία που πιέζονται από την εκφυλιστική νόσο, το κάταγμα ή τον όγκο της σπονδυλικής στήλης.

Μια άλλη μέθοδος σπονδυλοδεσίας, με την ίδια οπίσθια προσπέλαση, είναι η τοποθέτηση μεσοσπονδυλίων εμφυτευμάτων τύπου PLIF, η οποία όμως απαιτεί πάντα οσφυϊκή δισκεκτομή γιατί η τοποθέτηση τους γίνεται στη θέση του αφαιρεθέντος μεσοσπονδύλιου δίσκου. Τα εμφυτεύματα αποτελούνται από τιτάνιο ή ειδικό πολυμερές πλαστικό και χρήζουν και αυτά συνοδεία οστικού μοσχεύματος για να επιτευχθεί οστεοσύνθεση. Η δυνατότητα ανάταξης ανατομικής διαταραχής και σταθεροποίησης είναι όχι μεγάλη με τη βοήθεια αυτής της μεθόδου και γι' αυτό συνδυάζεται συχνά με οπίσθια διαυχενική σπονδυλοδεσία.

Η πρόσθια οσφυϊκή σπονδυλοδεσία, με προσπέλαση μέσω της κοιλιακής χώρας, χρησιμοποιείται σπανιότερα, και κατά κανόνα σε ασθενείς με βαριά ανατομική προβληματική συμπεριλαμβάνουσα και τα σπονδυλικά σώματα.

Αντενδείξεις και επιπλοκές

Οι αντενδείξεις της οσφυϊκής σπονδυλοδεσίας δεν είναι πολλές. Οι σημαντικότερες είναι η κακή ποιότητα οστού, όπως στην προχωρημένη οστεοπόρωση, η οποία καθιστά την ενσφήνωση των βιδών στο σπονδυλικό σώμα επισφαλή και κατ' επέκταση το σύστημα σπονδυλοδεσίας επιρρεπές σε αστοχίες, και η ενεργός λοίμωξη. Οι επιπλοκές της οσφυϊκής σπονδυλοδεσίας είναι συχνότερα παθολογικού χαρακτήρα όπως η πνευμονική λοίμωξη και η θρόμβωση των κάτω άκρων και σπανιότερα χειρουργικές όπως η αποτυχία συνοστέωσης και ο τραυματισμός της μήνιγγας ή/και των οσφυϊκών νεύρων.

Οσφυϊκή σπονδυλοδεσία Ο3-Ο5. Βίδες στα σώματα των σπονδύλων (πράσινο βέλος) ενωμένες με ράβδους (φούξια βέλος). Συνδετική γέφυρα με κυανό βέλος.Περιοχή της πεταλεκτομής με κόκκινο περίγραμμα.

Κάταγμα Ο1 σπονδύλου (κόκκινο περίγραμμα), οπίσθια διαυχενική σπονδυλοδεσία Θ12-Ο3. 

Έκβαση

Η έκβαση της οσφυϊκής σπονδυλοδεσίας είναι κατά κανόνα πολύ καλή αρκεί να έχει προηγηθεί του χειρουργείου αυστηρή επιλογή των ασθενών και τήρηση των ενδείξεων. Οι ασθενείς με εκσεσημασμένη αστάθεια βελτιώνονται σημαντικά. Εδώ πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ενώ η κινητοποίηση των ασθενών μετά το χειρουργείο γίνεται άμεσα και ο χρόνος έως την αυτοεξυπηρέτηση είναι βραχύς, ο συνολικός χρόνος έως την πλήρη ανάρρωση είναι μεγαλύτερος στους ασθενείς που υποβάλλονται σε οσφυϊκή σπονδυλοδεσία σε σχέση με αυτούς στους οποίους πραγματοποιείται δισκεκτομή ή πεταλεκτομή και μπορεί να φτάνει και τις μερικές εβδομάδες.