 |
H σπονδυλολίσθηση είναι η πρόσθια μετατόπιση ενός σπονδύλου της σπονδυλικής στήλης σε σχέση με τον υποκείμενο σπόνδυλο. Είναι συνηθέστερη στην κατώτερη οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και ανάλογα με την βαρύτητά τους ταξινομείται σε 4 βαθμούς. Η αιτία της μπορεί να είναι τραυματική, συγγενής και συνηθέστερα εκφυλιστική. Η σπονδυλολίσθηση αποτελεί αντικείμενο χειρουργικής αξιολόγησης όταν προκαλεί πόνο, αστάθεια της σπονδυλικής στήλης και κυρίως όταν δημιουργείται εξ' αιτίας της στένωση του σπονδυλικού σωλήνα ή των νευρικών τρημάτων με πίεση και δυσλειτουργία των νευρικών στοιχείων. Η θεραπεία της όταν προκαλεί συμπτώματα, και ιδιαίτερα νευρολογικά, είναι κατά κανόνα χειρουργική και αποτελείται από αποσυμπίεση των νευρικών στοιχείων, ανάταξη και σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης με σπονδυλοδεσία. |
Επίπτωση και Αιτίες
Η συγγενής μορφή της οσφυϊκής σπονδυλολίσθησης λέγεται δυσπλαστική και ανευρίσκεται συνήθως σε συνδυασμό με δυσχιδή ράχη, ένα έλλειμμα της σύγκλισης του σπονδυλικού σωλήνα ο οποίος παραμένει ανοιχτός στην οπίσθια περιοχή του. Η ισθμική σπονδυλολίσθηση ή σπονδυλόλυση ανευρίσκεται σε ένα ποσοστό περίπου 5 % των οσφυϊκών ακτινογραφιών (συνήθως στο επίπεδο Ο5-Ι1) και οφείλεται σε μικρό τραυματισμό ή κάταγμα μέρους του σπονδύλου. Η εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση είναι η συχνότερη, απαντάται σε 7-8% των οσφυϊκών ακτινογραφιών. Εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση μπορεί να παρατηρηθεί και στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Τέλος τραυματικές και παθολογικές σπονδυλολισθήσεις παρατηρούνται σε όλη την έκταση της σπονδυλικής στήλης και είναι απότοκοι σοβαρών τραυματισμών ή άλλης παθολογίας (όπως όγκοι και λοιμώξεις) αντίστοιχα.
Συμπτώματα
Το συνηθέστερο σύμπτωμα της σημαντικής οσφυϊκής σπονδυλολίσθησης είναι ο πόνος, τοπικός αλλά και αντανακλούμενος σε ένα ή και τα δύο κάτω άκρα όταν πιέζονται τα οσφυϊκά νεύρα. Στην ισθμική σπονδυλολίσθηση σπάνια υπάρχει στένωση του οσφυϊκού σπονδυλικού σωλήνα (μόνο πίεση των οσφυϊκών νεύρων στα τρήματα εξόδου από την σπονδυλική στήλη) κάτι το οποίο συμβαίνει κατά κανόνα στην εκφυλιστικής αιτιολογίας σπονδυλολίσθηση και προκαλεί νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα (αδυναμία στα πόδια μετά από βραχεία βάδιση). Στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να επέλθει πίεση επί του νωτιαίου μυελού με αποτέλεσμα αυχενική μυελοπάθεια ή/και στένωσεις των νευρικών τρημάτων με αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο σε ένα ή και στα 2 άνω άκρα. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η ύπαρξη σπονδυλολίσθησης στον απεικονιστικό έλεγχο, στην περίπτωση της εκφυλιστικής και ισθμικής σπονδυλολίσθησης, δεν συνεπάγεται αυτόματα ύπαρξη συμπτωμάτων, πολλές, ιδιαίτερα αυτές με μικρό βαθμό βαρύτητας, είναι ασυμπτωματικές όταν ανακαλύπτονται.
Οι τραυματικές και παθολογικές σπονδυλολισθήσεις έχουν συνήθως πολύ έντονα συμπτώματα (οξύς πόνος, νευρολογικό έλλειμμα) τα οποία ποικίλουν ανάλογα με το ύψος και την βαρύτητα της βλάβης που τις προκαλεί.
|
Διάγνωση Απαραίτητες είναι: Η λεπτομερής λήψη ιστορικού και η κλινική εξέταση, Η μαγνητική τομογραφία του μέρους της σπονδυλικής στήλης όπου εντοπίζεται κλινικά η σπονδυλολίσθηση, Σε εξεργασίες που επηρεάζουν την ακεραιότητα του οστού: η αξονική τομογραφία (με τρισδιάστατη ανασύνθεση) του μέρους της σπονδυλικής στήλης όπου εντοπίζεται κλινικά η σπονδυλολίσθηση, Οι ακτινογραφίες της περιοχής όπου εντοπίζεται κλινικά η σπονδυλολίσθηση, με δυναμικές λήψεις σε κάμψη και έκταση για να διαπιστωθεί πιθανή μεταβολή και ο βαθμός της σπονδυλολίσθησης στην κίνηση. Πρόγνωση Η πρόγνωση της οσφυϊκής ισθμικής και εκφυλιστικής σπονδυλολίσθησης στους ασθενείς με συμπτώματα, κυρίως νευρολογικά, δεν είναι καλή χωρίς θεραπεία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους ασθενείς με ασταθείς στον δυναμικό έλεγχο σπονδυλολισθήσεις υψηλού βαθμού. Η πρόγνωση σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα και με, συνήθως, μικρού βαθμού σπονδυλολισθήσεις είναι δύσκολο να προβλεφθεί, πολλοί από αυτούς παραμένουν ασυμπτωματικοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα ή και μόνιμα. Στις τραυματικές και παθολογικές σπονδυλολισθήσεις η πρόγνωση χωρίς θεραπεία δεν είναι επίσης καλή διότι συνήθως υπάρχει σημαντική αστάθεια της σπονδυλικής στήλης σε συνδυασμό με σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα που δεν θα αναταχθούν αυτόματα. |
Σπονδυλολίσθηση 3ου βαθμού Ο5-Ι1, ισθμική. Η προσθιολίσθηση του Ο5 σπονδύλου επί του Ι1 απεικονίζεται με την απόσταση ανάμεσα στα οπίσθια τμήματα του σώματος των σπονδύλων (πράσινες γραμμές). Το νευρικό τρήμα παρουσιάζει σημαντική στένωση στο επίπεδο της σπονδυλολίσθησης (κίτρινος κύκλος, τρήμα με φούξια, νεύρο με μπλέ) σε σχέση με το άνωθεν αυτού φυσιολογικό (κυανό βέλος). |
|
Εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση Ο4-Ο5. Πλήρης σχεδόν εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου με καθίζηση του μεσοσπονδυλίου διαστήματος. |
Θεραπεία Η θεραπεία της οσφυϊκής ισθμικής και εκφυλιστικής σπονδυλολίσθησης μπορεί να είναι αρχικά συντηρητική (φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία), όταν τα συμπτώματα δεν υπερβαίνουν το τοπικό άλγος (οσφυαλγία). Ανάπτυξη νευρολογικής συμπτωματολογίας όπως ισχιαλγία ή νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα επιβάλουν χειρουργική αξιολόγηση. Στην αυχενική εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση η ένδειξη χειρουργικής θεραπείας είναι ακόμη πιο ισχυρή, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν στοιχεία αυχενικής μυελοπάθειας. Στις τραυματικές ή παθολογικές σπονδυλολισθήσεις η θεραπεία είναι σπάνια μη χειρουργική. Σκοποί της χειρουργικής επέμβασης είναι να αποσυμπιεστούν οι νευρικές δομές (οσφυϊκά ή αυχενικά νεύρα, νωτιαίος μυελός), να αναταχθεί η σπονδυλολίσθηση, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, και να αποκατασταθεί η ευστάθεια της σπονδυλικής στήλης. Αυτά επιτυγχάνονται στην οσφυϊκή και θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης με πεταλεκτομή (αφαίρεση των οπισθίων στοιχείων της σπονδυλικής στήλης προκειμένου να διευρυνθεί ο σπονδυλικός σωλήνας), τρηματεκτομή (διεύρυνση των σπονδυλικών τρημάτων απ' όπου εξέρχονται τα νεύρα) και σπονδυλοδεσία η οποία ανατάσσει την σπονδυλολίσθηση και στερεώνει την σπονδυλική στήλη. Η σπονδυλοδεσία στην οσφυϊκή και θωρακική μοίρα είναι συνήθως οπίσθια και γίνεται με βίδες στα σώματα 2 τουλάχιστων σπονδύλων (του προσθιολισθέντος και του υποκείμενου) και ένωση αυτών με ράβδους. Στην αυχενική μοίρα η αποσυμπίεση αλλά και η σπονδυλοδεσία μπορούν να γίνουν με πρόσθια (πρόσθια αυχενική δισκεκτομή ή σωματεκτομή και σπονδυλοδεσία) ή οπίσθια προσπέλαση (αυχενική πεταλεκτομή και οπίσθια αυχενική σπονδυλοδεσία) ή συνδυασμούς των 2. Δες και ενότητες: Οσφυϊκή Σπονδυλοδεσία, Πρόσθια Αυχενική Σπονδυλοδεσία και Οπίσθια Αυχενική και Ινιοαυχενική Σπονδυλοδεσία. |
|
