Η νευροπλοήγηση είναι η γενική περιγραφή μιας τεχνικής μεθόδου, η οποία χρησιμοποιείται στην αφαίρεση χωροκατακτητικών εξεργασιών του εγκεφάλου ή στη λήψη βιοψίας από αυτές. Η μέθοδος είναι εξαιρετικά χρήσιμη, κυρίως στην χειρουργική των όγκων του εγκεφάλου, διασφαλίζοντας και αυξάνοντας την πληρότητα, την ακρίβεια και την ασφάλεια της επέμβασης. Γίνεται με τη βοήθεια μαγνητικής ή σπανιότερα αξονικής τομογραφίας και ειδικού ψηφιακού εξοπλισμού. Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι στη λήψη βιοψιών από μικρές και βαθιά ευρισκόμενες εξεργασίες. Οι επεμβάσεις που πραγματοποιούνται με την βοήθεια νευροπλοήγησης ονομάζονται απεικονιστικά καθοδηγούμενες.

Ενδείξεις

Η κύρια χρήση της νευροπλοήγησης είναι στη χειρουργική των χωροκατακτητικών εξεργασιών του εγκεφάλου, όπως οι όγκοι και τα ενδοεγκεφαλικά αποστήματα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την λήψη βιοψιών με στερεοτακτική μέθοδο, χωρίς όμως να χρειάζεται να τοποθετηθεί στερεοτακτικό πλαίσιο στην κεφαλή του ασθενούς.

Περιγραφή

Η μέθοδος συνίσταται στην δημιουργία μιας τρισδιάστατης ανασύνθεσης με ψηφιακό τρόπο ενός μοντέλου του εγκεφάλου του ασθενούς (με βάση τις πληροφορίες που λαμβάνονται από μια μαγνητική, ή σπάνια αξονική, τομογραφία του εγκεφάλου που πραγματοποιείται με ειδικό πρωτόκολλο), και στην χρήση αυτού του μοντέλου στο χειρουργείο για την ακριβή εύρεση της θέσης της χωροκατακτητικής εξεργασίας. Η ανασύνθεση των εικόνων γίνεται με την βοήθεια υπολογιστή και ειδικού εξοπλισμού και το ίδιο ισχύει για την ταύτιση του μοντέλου με την πραγματική θέση της κεφαλής στο χειρουργείο.
Συγκεκριμένα, ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε μια μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου με ειδικό πρωτόκολλο, πριν από την χειρουργική επέμβαση. Ο χρόνος της πραγματοποίησης της μαγνητικής τομογραφίας καλό είναι να μην υπερβαίνει την 1 εβδομάδα πριν την επέμβαση. Οι εικόνες της απεικονιστικής εξέτασης εισάγονται στον ειδικό εξοπλισμό του νευροπλοηγού και δημιουργείται ένα τρισδιάστατο ανατομικό μοντέλο του εγκεφάλου του ασθενούς με όλες της πληροφορίες της μαγνητικής τομογραφίας.

Νευροπλοήγηση σε ασθενή με κροταφικό όγκο εγκεφάλου. Ο όγκος με πράσινο περίγραμμα, η άνω κροταφική έλικα που πρέπει να διατηρηθεί με ρόζ περίγραμμα.

Στο μοντέλο αυτό μπορούν να συνεισαχθούν και πληροφορίες από άλλες ακολουθίες της μαγνητικής τομογραφίας, π.χ. λειτουργικές ακολουθίες όπου απεικονίζονται θέσεις κέντρων του λόγου ή της κίνησης ή ακολουθίες δεσμιδογραφίας όπου απεικονίζονται νευρικές οδοί στο βάθος του εγκεφάλου. Ο χειρουργός έχει έτσι την δυνατότητα να σχεδιάσει προεγχειρητικά την επέμβαση, αποφεύγοντας για παράδειγμα προσπελάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο τραυματισμού ευγενών περιοχών του εγκεφάλου ή μεγάλων αγγείων. Η ταύτιση του ψηφιακού μοντέλου με τον προεγχειρητικό σχεδιασμό και της πραγματικής ανατομίας γίνεται στο χειρουργείο με την

Δεσμιδογραφία (DT MRI) εγκεφάλου

βοήθεια ειδικού εξοπλισμού και το τελικό αποτέλεσμα προβάλλεται στην οθόνη του νευροπλοηγού και στο χειρουργικό μικροσκόπιο καθ' όλη τη διάρκεια της χειρουργικής παρέμβασης.
Οι πληροφορίες που είναι με αυτό τον τρόπο διαθέσιμες διεγχειρητικά συμπληρώνουν την όραση,την αφή και τη γνώση του χειρουργού και βοηθούν μεταξύ άλλων στην πραγματοποίηση μικρότερης και ακριβέστερης κρανιοτομίας, στην ανεύρεση δυσδιάκριτων ορίων διάχυτων όγκων -και κατ' επέκταση στην πληρέστερη εξαίρεσή τους- και στην αποφυγή τραυματισμού ευγενών περιοχών του εγκεφάλου και μεγάλων αγγείων.