Ως κήλη ορίζεται ο τραυματισμός του σκληρού εξωτερικού περιβλήματος του δίσκου (ινώδης δακτύλιος) και η προβολή (ή και διαφυγή) του μαλακότερου περιεχομένου του δίσκου (πηκτοειδής πυρήνας) έξω από τα φυσιολογικά ανατομικά όρια του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Οι αυχενικές δισκοκήλες μπορεί να είναι ασυμπτωματικές, να προκαλούν τοπικό πόνο (αυχεναλγία) ή/και να πιέζουν ένα αυχενικό νεύρο οπότε προκαλούν πόνο κατά μήκος του, σύστοιχου με την κήλη, άνω άκρου με κατανομή στην περιοχή που νευρώνεται από αυτό (αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο). Η πίεση στο αυχενικό νεύρο μπορεί όταν είναι σημαντική ή χρόνια να προκαλέσει και διαταραχή της λειτουργίας του με αποτέλεσμα παραισθησία, υπαισθησία (μούδιασμα) και αδυναμία του άνω άκρου. Πίεση από την κήλη στον νωτιαίο μυελό μπορεί να προκαλέσει αυχενική μυελοπάθεια, με συμπτώματα σε περισσότερο από ένα άκρα (συνήθως στα άνω) και σε προχωρημένο στάδιο και στα κάτω άκρα με διαταραχή της βάδισης. 

Επίπτωση και Αιτίες

Η αυχενική δισκοκήλη είναι ένα σχετικά κοινό απεικονιστικό εύρημα, πάνω από το 50% του ενήλικου πληθυσμού έχει διαφόρων βαθμών προβολές ενός ή περισσοτέρων μεσοσπονδυλίων δίσκων στη μαγνητική τομογραφία της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και περίπου 30% παρουσιάζει απεικονιστικά σημαντική δισκοκήλη. Οι περισσότερες είναι και παραμένουν ασυμπτωματικές, όμως ένας μεγάλος αριθμός ασθενών θα αναπτύξει οσφυαλγία και περίπου 2% του πληθυσμού θα αναπτύξει ισχιαλγία εξ’ αιτίας τους. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι μεταξύ 20 και 60 ετών-μέσος όρος ηλικίας στην ανάπτυξη συμπτωμάτων είναι τα 35 έτη. Τα επίπεδα της οσφυϊκής μοίρας τα οποία πλήττονται συχνότερα είναι τα κατώτερα (Ο4-Ο5 ακολουθούμενο από το Ο5-Ι1). Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη οσφυϊκής δισκοκήλης είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, και συγκεκριμένα ήδη εργασιών και δραστηριοτήτων (άρση βαρών αλλά και καθιστική ζωή). Κληρονομικοί παράγοντες φαίνεται να είναι σημαντικοί σε ασθενείς που αναπτύσσουν δισκοκήλες σε νεαρές ηλικίες (κάτω των 30).  

Συμπτώματα

Η αυχενική δισκοκήλη μπορεί να προκαλέσει πόνο στον αυχένα (αυχεναλγία), πόνο στο σύστοιχο με την κήλη άκρο (αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο) ή συμπτώματα από περισσότερα από ένα άκρα (άνω και κάτω) όταν πιέζεται ο αυχενικός νωτιαίος μυελός. Η συνήθης εξέλιξη είναι αρχικά αυχεναλγία η οποία σταδιακά μετατρέπεται σε αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο. Ορισμένοι ασθενείς αναπτύσσουν και νευρολογικό έλλειμμα στο επηρεασμένο άνω άκρο το οποίο μπορεί να είναι υπαισθησία (μούδιασμα) ή αδυναμία. 

Κήλη οσφυϊκού μεσοσπονδυλίου δίσκου (κάτω), με στένωση του νευρικού τρήματος  και πίεση του εξερχόμενου νεύρου.Σύγκριση με φυσιολογικό δίσκο, τρήμα στην άνω εικόνα.

Κήλη οσφυϊκού μεσοσπονδυλίου δίσκου (κόκκινο περίγραμμα), η οποία προκαλεί στένωση του δεξιού τρήματος και πίεση στο νεύρο (κυανό βέλος). Αριστερό νεύρο με πράσινο βέλος.

Η αδυναμία είναι συνήθως εντοπισμένη στην κάμψη ή τη έκταση της ποδοκνημικής άρθρωσης ή/και του γόνατος, αλλά και άλλες μυϊκές ομάδες μπορεί να είναι επηρεασμένες.
Οι κήλες των οσφυϊκών μεσοσπονδυλίων δίσκων μπορεί επίσης να συμβάλουν ( μαζί με την γενικευμένη εκφύλιση και υπερτροφία οστικών και συνδεσμικών στοιχείων) και στη στένωση του οσφυϊκού σπονδυλικού σωλήνα η οποία προκαλεί νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα, δηλαδή αδυναμία στα κάτω άκρα μετά από βραχεία απόσταση βάδισης. Το θέμα αυτό αναπτύσσεται στην ενότητα Στένωση Οσφυϊκού Σπονδυλικού Σωλήνα. 
Ισχυρή οσφυαλγία, αδυναμία και μούδιασμα σε ένα ή και τα δύο κάτω άκρα (μερικές φορές χωρίς πόνο σε αυτά), υπαισθησία (μούδιασμα) της περιοχής των γεννητικών οργάνων και του περινέουκαι διαταραχή της ούρησης ή της αφόδευσης (επίσχεση ή/και ακράτεια)είναι συμπτώματα οξείας και σοβαρής πίεσης στα νεύρα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και συνιστούν μια (σπάνια) συνδρομή που ονομάζεται ιππουριδική και χρήζει άμεσης χειρουργικής επέμβασης

Διάγνωση

Απαραίτητες είναι:

Η λεπτομερής λήψη ιστορικού και η κλινική εξέταση,

Η μαγνητική τομογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (αξονική τομογραφία μόνο όταν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μαγνητική λόγω π.χ. βηματοδότη).

Σε ορισμένες περιπτώσεις:

Το ηλεκτρομυογράφημα με ταχύτητα αγωγής νεύρων άνω ή τεσσάρων άκρων και όταν υπάρχει υποψία αυχενικής μυελοπάθειας τα προκλητά σωματοαισθητικά δυναμικά.

Πρόγνωση

Η πρόγνωση της οσφυαλγίας και ισχιαλγίας από την οσφυϊκή δισκοκήλη είναι πολύ καλή. Η πλειοψηφία των ασθενών βελτιώνεται σημαντικά με συντηρητική θεραπεία (αναλγητική φαρμακευτική αγωγή, αντιφλεγμονώδη, ανάπαυση, αν και υποτροπιάζοντα επεισόδια είναι αρκετά συχνά. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την οσφυαλγία το 90% των ασθενών βελτιώνεται σημαντικά σε 4 εβδομάδες και το 95% σε 3 μήνες. Στους ασθενείς με ισχιαλγία η πρόγνωση είναι λίγο χειρότερη με το 75% από αυτούς να έχει σημαντική βελτίωση έως 3 μήνες μετά την έναρξη του πόνου. Μια μειοψηφία ασθενών, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, έχει χρόνιο πόνο, συνήθως με υφέσεις και εξάρσεις, η διάρκεια του οποίου μπορεί να είναι και μεγάλη.

 Κήλη οσφυϊκού μεσοσπονδυλίου δίσκου,επίπεδο  Ο5-Ι1, (φούξια βέλος). Ιππουρίδα με πράσινο βέλος.

Κήλη οσφυϊκού μεσοσπονδυλίου δίσκου,επίπεδο  Ο4-Ο5 (πράσινο βέλος). 

Θεραπεία

Οι αποφάσεις για το είδος και τον χρόνο των θεραπευτικών στην κήλη του οσφυϊκού μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι ιδιαίτερα εξατομικευμένες και εξαρτώνται από τον συνδυασμό του ιστορικού, των κλινικών και απεικονιστικών ευρημάτων. Στους ασθενείς με οσφυαλγία και οσφυοϊσχιαλγία η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική. Αυτή περιλαμβάνει αναλγητική αγωγή (συνήθως αντιφλεγμονώδη), διακοπή των επώδυνων δραστηριοτήτων όπως η άρση βαρών, βραχεία ανάπαυση (ο κλινοστασμός δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμος ή επωφελής μετά από μερικές ημέρες) σε συνδυασμό κατόπιν με ήπια κινητοποίηση όπως βάδιση ή κολύμβηση και τροποποίηση του τρόπου ζωής (απώλεια βάρους στους παχύσαρκους, διακοπή καπνίσματος και καθιστικής ζωής). Τοπικές εγχύσεις κορτιζόνης (επισκληρίδιες, διατρηματικές) μπορεί να είναι ωφέλιμες σε επιλεγμένους ασθενείς. Ασθενείς στους οποίους πρέπει να γίνεται αντιμετωπίζονται χειρουργικά (ή τουλάχιστον να αξιολογούνται για αυτό) είναι αυτοί στους οποίους η συντηρητική αγωγή δεν επαρκεί (έντονος ή χρόνιος πόνος) και αυτοί που εγκαθιστούν νευρολογικό έλλειμμα (ιδιαίτερα οι ασθενείς με ταχεία επιδείνωση αυτού). Το ήπιο νευρολογικό έλλειμμα μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αναστραφεί με συντηρητική αγωγήαλλά η έκβασή του με αυτό τον τρόπο είναι αβέβαιη και ενέχεται ο κίνδυνος επιδείνωσης και μονιμοποίησης του. Στους ασθενείς με ιππουριδική συνδρομή η θεραπεία είναι ανεξαιρέτως χειρουργική.